គី

ដោយ ព្រាប ចាន់ម៉ារ៉ា

«គី» ជាសត្វប្រភេទកំពឹសរស់ក្នុងទឹកសមុទ្រ មានទំហំតូចល្អិតនិងទន់ជាងកំពឹសទឹកសាប ហើយអ្នកស្រុកនៅតាមតំបន់សមុទ្រហៅថា «កូនគី» (រូបលេខ១-២)។ គីដែលខ្ញុំនឹងនិយាយនេះគឺនៅភូមិថ្នល់ក្របី (សព្វថ្ងៃគេនាំគ្នាហៅថាប៉ាក់ខ្លង) ស្រុកមណ្ឌលសីមា ខេត្តកោះកុង។

គីសម្បូណ៌ខ្លាំងនៅរវាងខែកក្កដា ហើយគេអាចរកបានច្រើននៅពេលព្រឹក ដោយប្រើឧបករណ៍ម្យ៉ាងហៅថា «ឈឹប» ធ្វើពីស្បៃមុងនីឡុងនិងមានដងឫស្សីពីរដើម (រូបលេខ៣)។ គេរុញឈឹបទៅមុខដោយដាក់ដងខ្វែងគ្នានៅផ្នែកគល់ និងកន្ធែកដងបើកមុខឲ្យធំនៅផ្នែកខាងចុង ជ្រមុជចុះទៅក្នុងទឹកជម្រៅត្រឹមទ្រូង (រូបលេខ៤) ដោយបន្លាយថ្នក់ស្បៃមុងក្នុងទឹកទៅក្រោយ។ លុះរុញតាមបណ្តោយឆ្នេរបានឆ្ងាយបន្តិចទៅ គេក៏លើកឈឹបឡើង គោះឲ្យកូនគីធ្លាក់ចុះទៅខាងថ្នក់ (រូបលេខ៥) ហើយបើឃើញថាបានច្រើនគួរសម គេក៏យកខ្សែចងខណ្ឌឲ្យកូនគីនោះនៅក្នុងថ្នក់ខាងចុងកុំឲ្យអណ្តែតចេញ រួចក៏រុញ ឈឹបតទៅទៀត។ កាលណារុញបានគីច្រើន ធ្ងន់ពិបាករុញតទៅទៀត គេក៏ចងមាត់ស្បៃមុងនោះលើកយកគីមកទុកម្តង (រូបលេខ៦-៧)។ កូនគីជាប់ក្នុងថ្នក់ឈឹបនោះ មានច្រើនទៅតាមកម្លាំងអ្នកនេសាទ គឺបើអ្នកណាខ្លាំងអាចរុញម្តងបានរហូតដល់២០-៣០គីឡូ បើអ្នកមានកម្លាំងល្មមៗក៏បានរវាង១០-២០គីឡូដែរ (រូបលេខ៨-៩)។ គេចាក់គីទៅក្នុងចានដែកធំៗ (រូបលេខ១០) រួចហើយអង្គុយរើស យកសំរាម ឬកូនត្រី និងសត្វល្អិតផ្សេងៗចេញឲ្យស្អាត (រូបលេខ១១)។

គីស្រស់ៗដែលរកបានភ្លាមៗមក គេអាចយកមកធ្វើជាម្ហូប ដោយលាយនឹងពងទា ច្របល់ចូលគ្នាឲ្យសព្វ ហើយដាក់ចៀនជាបន្ទះៗ។ គេទទួលទានគីចៀនផ្ទាប់នឹងបន្លែខ្លះ ដូចជាស្ពៃបូកគោជាដើម ហើយជ្រលក់ទឹកត្រីផ្អែម ឬទឹកត្រីកោះកុង (ទឹកត្រីលាយជាមួយម្ទេសនិងមើមខ្ទឹមបុក) ឃើញថាមានរសជាតិឈ្ងុយឆ្ងាញ់ពិសាម្យ៉ាងដែរ (រូបលេខ១២)។ សារសំខាន់របស់គី គឺគេយកមកធ្វើ «គី» ឬហៅថា «ផ្អកគី» (អ្នកនៅតំបន់ខ្លះហៅថា «កាពិ»)។ គេយកកូនគីនោះមកលាយអំបិលម៉ត់ ហើយផ្អាប់ទុកមួយយប់ឡើងពណ៌ស្ទើរស្វាយ (រូបលេខ១៣) រួចយកមកដាក់ហាលថ្ងៃពេញមួយថ្ងៃទៀត (រូបលេខ១៤-១៦)។ បន្ទាប់ពីហាលថ្ងៃរួចហើយ គេយកទៅបុកញុមៗក្នុងត្បាល់ឲ្យទក់បន្តិច រួចទើបញាត់ទុកក្នុងក្រឡផ្សេងៗ (រូបលេខ១៧- ១៨)។ គីនេះទុកកាន់តែយូរកាន់តែងំឆ្ងាញ់ ហើយអាចយកទៅធ្វើជាគ្រឿងម្ហូបផ្សេងៗ ឬសម្រាប់ទទួល ទាននឹងម្ជូរទាំងឡាយក៏បាន។

រូបលេខ១៨