នំក្រៀប

ដោយ ហ៊ួន សាវង

នំក្រៀបជាប្រភេទនំម្យ៉ាងធ្វើពីម្សៅដំណើប (ឬអាចធ្វើពីម្សៅជ្រែ)ដែលគេយកទៅដុតឆ្អើរផ្ទាល់នឹងភ្លើងឲ្យឡើងស្រួយឈ្ងុយហើយមានរសជាតិផ្អែមឡមៗ ហើយគេនិយមហូបលេងជាអាហារសំរន់កំដរមាត់។ នំនេះមិនមែននៅក្នុងជំពូកនំធ្វើប្រចាំរដូវកាលឬក្នុងឱកាសពិសេសណាមួយដូចនំអន្សម, នំជាល, នំនាឡិឬនំបញ្ចុកឡើយ គឺថាគេអាចធ្វើហូបឬលក់ដូរបានគ្រប់ពេល ជាពិសេសកាលណាមានបុណ្យទានតាមវត្តឬបុណ្យការតាមភូមិស្រុកនានា។ បើពុំដូច្នោះទេអាចមានលក់នៅតាមផ្លូវនានាជាធម្មតាដូចឃើញក្នុងរូបលេខ១ ដែលថតឆ្នាំ១៩៤៨។

តាមការសង្កេតគឺថាគេច្រើនឃើញគេធ្វើនំក្រៀបលក់ដូរហូរហែតែតាមខេត្តភាគខាងកើតនិងខាងជើងក្រុងភ្នំពេញដូចជាព្រៃវែង, កំពង់ចាម, សៀមរាប, បន្ទាយមានជ័យ។ល។ ឯខេត្តប៉ែកខាងត្បូងនិងនិរតីជាប់ទៅខាងសមុទ្រជាដើមដូចជាកម្រប្រទះភ្នែកណាស់លើកលែងតែទីណាដែលមានភ្ញៀវទេសចរទៅកំសាន្តទើបឃើញមានខ្លះ។ ឯតាមភូមិស្រុកពុំសូវមានឃើញទេ។

នៅក្នុងអត្ថបទនេះខ្ញុំសូមរៀបរាប់ដោយសង្ខេបត្រួសៗអំពីរបៀបធ្វើនំក្រៀបដែលខ្ញុំបានឃើញគេធ្វើនៅភូមិថ្លាត់ក្នុងខេត្តសៀមរាបដើម្បីលក់ក្នុងពិធីបុណ្យនៅវត្តព្រះឥន្ទកោសីយ៍ក្នុងទីរួមខេត្តសៀមរាបនិងមួយទៀតនៅស្រុកព្រៃឈរខេត្តកំពង់ចាម។

ដើម្បីធ្វើនំនេះគេត្រូវមានអង្ករដំណើប, ស្ករត្នោត, ខ្លាញ់, ពងទាឬពងមាន់។ បើអង្ករទម្ងន់ ៥គីឡូគេត្រូវប្រើស្ករ១គីឡូកន្លះហើយគេអាចធ្វើបន្ទះនំបានចន្លោះពី១០០ទៅ២០០បន្ទះ។ ឯការដែលធ្វើនោះសោត គឺត្រូវចាយពេលប្រហែលមួយព្រឹកពេញទើបចប់ស្រេចបាច់។ ដំបូងគេយកអង្ករដំណើបទៅលាងទឹកឲ្យស្អាតហើយដាក់ត្រាំចោលមួយស្របក់ធំដើម្បីឲ្យគ្រាប់អង្កររីកបន្តិច។ បន្ទាប់មកទើបគេស្រង់អង្ករនោះទៅដាក់ចំហុយរហូតដល់ឆ្អិនរួចយកទៅបុកលាយជាមួយស្ករត្នោតឲ្យម៉ដ្ឋល្អហើយយកទៅសង្កត់ឲ្យចេញជាបន្ទះៗ។ នៅពេលសង្កត់នោះគេត្រូវយកខ្លាញ់ឬប្រេងឆាដែលគេកូរលាយស្រេចជាមួយផ្នែកក្រហមរបស់ពងទាឬពងមាន់ដែលស្ងោរឆ្អិនហើយមកលាបលើបាតដៃនិងលើដងត្រល់(ជាកំណាត់ឈើឬបំពង់មូលខ្លីល្មមប្រើសម្រាប់សង្កត់ម្សៅនំក្រៀបឲ្យសំប៉ែតស្តើង)។ ធ្វើបែបនេះគឺដើម្បីកុំឲ្យម្សៅនំស្អិតជាប់ដៃនិងដងត្រល់ហើយជាតិពងទាឬពងមាន់ជួយឲ្យនំកាន់តែឈ្ងុយឆ្ងាញ់។ ការសង្កត់នំនេះគឺអាចធ្វើលើបន្ទះក្តារឬតុក៏បានហើយដើម្បីឲ្យនំចេញជារង្វង់មូលស្អាតគេត្រូវចាប់ម្សៅនំទំហំប៉ុនកដៃក្មេង ហើយដាក់លើបន្ទះប្លាស្ទិក រួចទើបយកដងត្រល់សង្កត់រមៀលពីលើសារចុះឡើងរហូតទាល់តែឃើញថាសាច់ម្សៅស្តើងស្មើល្អហើយទើបសម្រេចថាបាន (រូបលេខ២-៣, ©កាសែតកោះសន្តិភាព ៨មិថុនា២០១៧))។ ប្លាស្ទិកដែលនិយាយនេះគឺគេត្រូវកាត់ឲ្យចេញរាងជាមូលហើយដែលយកមកប្រើនោះសោតប្រហែលធ្វើជាពុម្ពដើម្បីងាយប៉ាន់ទំហំតូចធំរបស់បន្ទះនំផងក៏ថាបាន។ ម្សៅនំក្រៀបដែលសង្កត់រួចគេត្រូវយកទៅហាលថ្ងៃប្រហែល១ទៅ២ម៉ោងទើបសាយកទៅរក្សាទុកក្នុងជាលឬត្រកសម្រាប់ទុកឆ្អើរលក់ពេលមានបុណ្យទានឬអាចយកទៅឆ្អើរហូបភ្លាមៗក៏បាន។ ម្សៅនំដែលហាលស្ងួតល្អគឺប្រែពណ៌ ពីសទៅជាក្រហមព្រាលៗដូចបន្ទះដំណាប់ស្វាយ (រូបលេខ៤)។

ពេលត្រូវហូបឬត្រូវលក់ដូរ គេត្រូវយកបន្ទះម្សៅនំក្រៀបដែលបានហាលស្ងួតដូចរៀបរាប់ខាងលើមកកៀបនឹងចង្អើរម្យ៉ាងហៅថា «សាង» រួចយកទៅដុតឆ្អើរលើអណ្តាតភ្លើងប្រែត្រឡប់ចុះឡើងៗរហូតទាល់តែម្សៅនំនោះរីកធំឈ្ងុយហើយប្រែពណ៌ទៅជាក្រហមស្រាលទើបឆ្អិន (រូបលេខ៥-៨)។ អ្នកខ្លះមិនចូលចិត្តទទួលទាននំឆ្អិនពេកទេ គឺគេគ្រាន់ដុតឆ្អើរបន្តិចៗលើភ្លើងប៉ុណ្ណោះ គឺថាម្សៅនំនៅស្វិតនៅឡើយ។ ឯខ្លះទៀតចូលចិត្តទទួលទានម្សៅនំឆៅមិនត្រូវភ្លើងសោះតែម្តង។ ចំពោះសាងសម្រាប់ឆ្អើរនោះគេអាចធ្វើពីឫស្សីច្រៀកក្រងឲ្យចេញរាងដូចម្រាមដៃក៏បានឬធ្វើពីសរសៃដែកក៏បានដោយលៃច្នៃឲ្យមានដងសម្រាប់កាន់ប្រវែងប្រហែលកន្លះម៉ែត្រ។ ឯការឆ្អើរគេមិនចាំបាច់ប្រើជើងក្រានដូចចម្អិននំនែកឬម្ហូបអាហារដទៃឡើយដោយគេគ្រាន់តែផ្គុំឱសបង្កាត់ឲ្យមានអណ្តាតភ្លើងរួចយកបន្ទះម្សៅនំក្រៀបមកកៀបនឹងសាងដាក់ឆ្អើរជាការស្រេច។ ឯឱសនោះសោតក៏ត្រូវរើសដែរគឺថាត្រូវប្រើឈើណាដែលដុតឆេះជាអណ្តាតភ្លើងហើយមិនសូវមានផ្សែងហើយមានក្លិនឈ្ងុយដល់នំដូចជាឈើរំដួលឬឈើត្រាចជាដើមជៀសវាងផ្សែងច្រើនពេកធ្វើឲ្យមានក្លិនឈ្ងៀម។

សព្វថ្ងៃដើម្បីឲ្យនំនៅស្រួយនិងឈ្ងុយបានយូរគេច្រើនតែច្រកថង់ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីលើកចេញពីភ្លើង (រូបលេខ៩-១១)។