ល្បាបិណ្ឌ (?)

ដោយ វណ្ណ វិរៈបុត្រ

ពាក្យកាព្យដែលខ្ញុំយកមកចុះខាងក្រោមនេះ ស្រង់មកពីក្រាំងមួយដែលប្រទះឃើញនៅវត្តកំពង់ត្រុំ ក្នុងខេត្តកំពង់ចាម។ មើលសេចក្តីទៅ ឃើញថានៅក្នុងពពួក «ល្បា» ដ្បិតជាពាក្យលាបាប ហើយប្រហែលជាគេសូត្រនៅពេលកាន់បិណ្ឌដែរ។ បើដូច្នោះមែននោះ គឺគេហៅថា «ល្បាបិណ្ឌ»។ តាមពិតទៅ នៅក្នុងបណ្តាញពត៌មានវប្បធម៌ខ្មែរនេះ ត្រង់ជំពូក៦ លេខរៀងទី៤៧ មានអត្ថបទមួយឈ្មោះថា «អ្នកម្តាយ» ដែលបង្ហាញពីកាព្យមួយវែងជាងនេះ ហើយសេចក្តីប្រហាក់ ប្រហែលគ្នា និយាយពីការស្មាលាទោសពីអ្នកមានគុណ។ ដូច្នេះ ជាសេចក្តីសុទ្ធសាធ កាព្យដែលខ្ញុំ បង្ហាញនេះពុំមានអ្វីប្លែកទេ តែខ្ញុំយកមកចុះក្នុងបំណងបង្ហាញអ្នកអានថារបៀបស្មាលាទោសមាន ពាក្យពេចន៏ច្រើនបែបច្រើនយ៉ាង។

អក្សរនៅក្នុងក្រាំងនេះ កន្លែងខ្លះមានប្រឡាក់ទឹកដាមខូចមើលមិនយល់ ធ្វើឲ្យបាត់ន័យបន្តិចបន្តួច។ កាលណាមានដូច្នោះ ខ្ញុំមិនថែមបង្គ្រប់ព្យាង្គឡើយ ព្រោះក្រែងពុំមែនត្រូវច្បាប់ដើមតែខ្ញុំគ្រាន់តែជំនួសដោយសញ្ញាចុច ៖ … ។ កាព្យនេះខ្លី តែពាក្យពេចន៏គួរឲ្យចាប់អារម្មណ៏ច្រើន។ ពាក្យទាំងឡាយជាពាក្យដែលកូនដឹងក្តីយូរមកហើយនឹកឃើញ ហើយយកមកពោលសុំខមាទានទោសម្តាយ ដ្បិតកាលនៅក្នុងផ្ទៃព្រមទាំងពេលកើតហើយជាទារកក្តី បានធ្វើទាស់ខុសចំពោះម្តាយជាអ្នកមានគុណដោយអចេតនា។ ចំណែកការសុំខមាទានទោសពីឪពុកវិញ ក៏មានបន្តិចបន្តួចដែរ។

«ល្បា» មកពីពាក្យថា«លា» ពោលគឺលាបាប។

 

១. ភន្តេភគវា	ខ្ញុំទូលបាទា	បង្គំភក្តី
ទសករទាំងដប់	ដាក់លើសិរសី	ថ្វាយទៅព្រះស្រី
	ទាំងបីសូមជ្រាប។
២. អញខ្ញុំនេះណា	លាទោសអាត្មា	កាលនៅក្នុងផ្ទៃ
អ្នកម្តាយ…	អញខ្ញុំនេះនៃ	ទន់អស់សរសៃ
	ទាំងសាមសិបសង។
៣. អ្នកម្តាយមានទុក្ខ	ពុំ…	បន្តិចឡើយហោង
ខ្លាចក្រែងគ្រោះកាច	មាតានោះផង	អ្នកតែងនឹងរង
	ទម្ងន់នោះណា។
៤. លុះបានមួយខែ	ឈាមនោះមកប្រែ	ជាដុំហើយណា
លុះបានពីរខែ	បីខែសោះសា	កើតបញ្ចសាខា
	នៅលើទងសុក។
៥. …..	ហោងេងងោងនៅ	ក្រោមផ្ទៃលាមក
មាត់នោះបៀមបៅ	ជញ្ជក់ទងសុក	អង្គុយបែរមុខ
	ទៅឯខ្នងម្តាយ។
៦. ខ្លួននោះដូចសត្វ	ដូចស្វាគេលាត់	ក្រហល់ក្រហាយ
បើលោកបរិភោគ	បង្អែមទាំងឡាយ	ខ្ញុំសុខសប្បាយ
	អស់អង្គអាត្មា។
៧. បើម្តាយខ្ញុំឆី	អស់ទាំងចំណី	ហឹរប្រៃហើយណា
វាឈឺអស់អង្គ	វាខ្លោចវាផ្សា	ញ័រអស់រូបា
	អញខ្ញុំក្នុងផ្ទៃ។
៨. សញ្ជឹងឲ្យគ្រប់	ជួបជួនប្រសព្វ	ខែដប់ហើយនៃ
លុះបានគម្រប់	បរិបូណ៌ប្រពៃ	ខ្យល់មួយឆាបក្រៃ
	ឈ្មោះកម្មវិជ្ជវាត។
៩. មកៗបង្វិល	ប្រែក្បាលវិល	ចេញមកក្រៅស្អាត
ដោយទ្វារមាតា	អញខ្ញុំជាអាទិ៏	ទើបខ្ញុំប្រមាថ
	ពុំដឹងអាត្មា។
១០. ដូចគេក្រវែង	ចោលទៅកំពែង	ចក្រវាឡា
រួចចេញពីផ្ទៃ	ព្រះកន្លងហើយណា	ខ្ញុំភ្ញាក់អាត្មា្
	ស្រែកយំខ្លាំងក្រៃ។
១១. ឯព្រះមាតា	អ្នកឈឺខ្លោចផ្សា	ត្បិតខ្ញុំនេះនៃ
អ្នកដេកអាំងភ្លើង	បានប្រាំបួនថ្ងៃ
	បរិបូណ៌ហើយហោង។
១២. លាបាបមួយណា	អ្នកម្តាយរក្សា	ចិញ្ចឹមរ៉ាប់រង
ទុក្ខភ័យប៉ុន្មាន	មិនឲ្យមានឆ្គង	អ្នកតែងនឹងរង
	…នេះណា។
១៣. ខ្ញុំលាបាបមួយ	ត្បិតអ្នកម្តាយព្រួយ	ពិបាកច្រើនគ្រា
ដេកនៅនឹងអាចម៍	សឹង…កាលគ្រា	…ខ្ញុំ…
	…នោះ។
១៤. លាបាបមួយណា	អ្នកម្តាយរក្សា	ឥតមានទ្រគោះ
តែងនឹងឱបគ្រង	បីបំបៅដោះ	ដៃអញខ្ញុំនោះ
	គក់ទ្រូងអ្នកម្តាយ។
១៥. អញខ្ញុំនេះណា	ក្រែងមានវេរា	អំពើទាំងឡាយ
កាលលោកដេកលក់	ជាសុខសប្បាយ	អញខ្ញុំពាយងាយ
	យំឲ្យលោកភ្ញាក់។
១៦. ហេតុបទអញខ្ញុំ	មានវេរាកម្ម	តែងតាមជៀងជាក់
កាលខ្ញុំនៅក្មេង	តែងយំទធាក់	បាបនោះអប្បលក្ខណ៍
	ខ្ញុំសោតសូមលា។
១៧. លាបាបមួយនោះ	ក្រែងមានទ្រគោះ	ឈ្លោះ…
ហើយខ្ញុំលាបាប	ប្រមាថបិតា	លាបាបនោះណា
	លាទោសនោះផង។
២៣. លាបាបមួយណា	ក្រែងមានវេរា	អំពើបាបផង
ក្រែងបានប្រឈ្លោះ	ប្រកួតប្រឡង	ទាស់ពាក្យឆ្គាំឆ្គង និង
	ញាតិកា។

 

ពន្យល់ពាក្យខ្លះ (សូមមើលអក្សរពណ៌ក្រហមនៅក្នុងពាក្យកាព្យ) ៖

ទាំងសាមសិបសង ៖ ទាំងសាមសិបពីរ

ប្រែក្បាលវិល ៖ ត្រង់នេះខ្វះពាក្យមួយព្យាង្គ

ព្រះកន្លងហើយណា ៖ ពាក្យ «ព្រះកន្លង» ជាទូទៅច្រើនសរសេរជា «ព្រះកន្លោង»