ឧទាហរណ៍មួយនៃឥទ្ធិពលអ្នកជិតខាង ឬបរទេសផ្សេងទៀតមកលើអាហារខ្មែរ

ដោយ អាំង ជូលាន

អត្ថបទនេះពុំមែនជាក្បួនឬវិជ្ជាធ្វើម្ហូបអ្វីមួយឡើយ គោលបំណងរបស់ខ្ញុំគឺយកឧទាហរណ៍មួយមកឆ្លុះបញ្ចាំងពីការទទួលឥទ្ធិពលពីអ្នកជិតខាងក្នុងវិស័យម្ហូបចំណី។ បើនិយាយជាទូទៅខ្មែរដែលមានអាយុចាស់ច្រើនតែសង្កេតឃើញថាមានការប្រែប្រួលសំខាន់មួយចំនួនដែរនៅក្នុងអាហារ។ ចំណែកអ្នកដែលមានវ័យក្មេងពុំសូវចាប់អារម្មណ៍ឡើយ ដ្បិតកើតឬធំដឹងក្តីជំនាន់ក្រោយជាហេតុគ្មានអ្វីដែលធ្លាប់ស្គាល់ពីមុនយកមកប្រៀបធៀប។ ឧទាហរណ៍ ម្ហូបខ្មែរសព្វថ្ងៃហាក់ដូចជាមានទំនោរទៅរកផ្អែម ប៉ុន្តែមានតែមនុស្សចាស់ទេដែលយល់ដូច្នេះ ឯក្មេងវិញគឺធម្មតា។ និយាយនេះទាក់ទងនិងរសជាតិ បើនិយាយពី របៀបធ្វើម្ហូបវិញក៏អ្នកជំនាន់មុនសង្កេតឃើញថាមានការកែប្រែច្រើនដែរ ជាពិសេសបើនិយាយពីម្ហូបនៅតាមភោជនីយដា្ឋនធំតូច រហូតដល់ចំណីចំណុកបន្តិចបន្តួចលក់នៅតាមចិញ្ចើមថ្នល់ជាដើម។ ឧទាហរណ៍ សព្វថ្ងៃនេះលំបាកនឹងទទួលទានត្រីងៀតតាមភោជនីយដ្ឋានឲ្យបានដូចមុនណាស់ ដ្បិតជាទូទៅគេលែងដុតឬអាំងត្រីងៀតទៀតហើយ គឺគេយកទៅចៀន។ បើនិយាយពីត្រីអាំងវិញ នៅមានរបៀបមុនដែរ តែមានទំនោរមួយសព្វថ្ងៃនេះទៅរក «បំពង» ជាហេតុធ្វើឲ្យគិតថាដល់ពេលណាមួយនៅថ្ងៃមុខអាចនឹងត្រីបំពងនេះក្លាយទៅជារឿងធម្មតា ហើយត្រីអាំងអាចបែរទៅជាពិសេសវិញ។ ឧទាហរណ៍មានសន្ធឹកសន្ធាប់ណាស់ ពុំចាំបាច់យកមករាយជាបញ្ជីឡើយ តែសូមបញ្ជាក់ថាដែលនិយាយនេះត្រូវច្រើនតែចំពោះម្ហូបនៅភោជនីយដ្ឋានទេ បើនៅតាមផ្ទះវិញការប្រួលប្រែក៏ពុំសូវខ្លាំងក្លាប៉ុន្មានដែរ ជាពិសេសបើតាមផ្ទះនៅជនបទផងប្រហែលជារបៀបរបបដែលមានពីមុនមកជាទូទៅពុំទាន់រង្គោះរង្គើទៅណាឡើយ។ ឧទាហរណ៍ដែលបង្ហាញតទៅនេះគឺខ្មែរហៅថា «បុកល្ហុង» ហើយគ្មានខ្មែរណាម្នាក់ដែលមិនស្គាល់ចំណីនេះឡើយ ទោះជាមិនប្រើជាមុខម្ហូបមួយក៏ប្រើជាចំណីទទួលទានរបៀបសម្រន់ឬកំសាន្តដែរ។

បុកល្ហុងប្រហែលជាគេនិយមច្រើនជាងគេបំផុតនៅប្រទេសលាវ ដ្បិតនៅច្រកល្ហកណាក៏ឃើញមានគេបុកល្ហុងដែរ។ លាវហៅម្ហូបនេះថា «តាំម៉ាហុង»។ ឯគ្រឿងគ្រៅដែលយកមកធ្វើតែងមានខុសគ្នាបន្តិចបន្តួចពីមួយកន្លែងទៅមួយកន្លែង តែបើនិយាយជាទូទៅគឺគេតែងតែដាក់ត្រីផ្អាប់បែបផែនប្រហុកម្យ៉ាងហៅថា «ប៉ាដិក» ហើយជាញឹកញយឃើញថែមកាពិទៀតផង។ សូមជ្រាបថាប៉ាដិកនោះគេចាត់ទុកថាជាគ្រឿងសំខាន់ បើអ្នកខ្លះដែលរៀបចំហ្មត់ចត់មែនទែននោះគឺមានគ្រឿងគ្រៅច្រើននៅក្នុងនោះរាប់តាំងពីក្តាមស្រស់ឡើងទៅ។ ចំណែកឯបន្លែច្រើនមុខដែលយកមកបុកវិញ ក្នុងនោះតែងឃើញមានត្រប់ស្រួយ, ប៉េងប៉ោះប្រភេទតូចឬធំមិនដែលខាន។ ជាមួយនោះគេតែងចាក់ទឹកក្រូចឆ្មារលាយជាមួយ។ បើនិយាយពីម្ទេសវិញគឺដាក់ទាល់តែចាស់ដៃ។ តាំម៉ាហុងនេះមានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងក្លានៅស្រុកលាវទាំងមូល ហើយសៀមកំណើតលាវដែលរស់នៅតំបន់ឦសានប្រទេសថៃឡង់ដ៍ក៏និយមខ្លាំណាស់ដែរ។ នៅទីនេះគេច្រើនហៅបុកល្ហុងថា «តាំសុម»។ បើនៅតំបន់ផ្សេងទៀតនៃប្រទេសថៃឡង់ដ៍ដដែលនេះ ដូចជាតំបន់កណ្តាលឬឡើងទៅលើមានឆៀងម៉ៃជាដើម តែងឮគេហៅថា «សុមតាំ» ឯគ្រឿងគ្រៅក៏មានប្លែកៗខុសគ្នាបន្តិចបន្តួចពីទីមួយទៅទីមួយ រីឯកម្រិតហិរក៏ប្រហាក់ប្រហែលគ្នានឹង លាវ តែគេមិនដែលប្រើប៉ាដិកទេ គឺតែតែប្រើកាពិជានិច្ច។ គេអាចថែមក្តាមប្រៃឬជួនកាលទៀតគេប្រើក្តាមសមុទ្រស្រស់តែម្តងដោយបុកវាថ្នមៗជាមួយគ្រឿងឯទៀត។ បើគេរៀបចំដាក់ចានសម្រាប់ទទួល ទាន គេតែងថែមបន្លែខ្លះដែលគេដាក់ជាប់នឹងល្ហុងដែលទើបនឹកបុកហើយនោះ ដូចជាស្ពៃក្តោបនិងត្រកួនពីរបីទងជាដើម ថែមទាំងមានក្រូចឆ្មារពីរបីចំណិតទៀតផង។

រៀបរាប់មកនេះគឺត្រួសៗទេ គេអាចថែមថយគ្រឿងខុសពីនោះទៅទៀតដែរ។ តែប្រការដែលខ្ញុំចង់ យកមកនិយាយគឺថាបុកល្ហុងដែលមានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងនៅប្រទេសលាវ ហើយបន្ទាប់មកនៅប្រទេសថៃឡង់ដ៍នោះក៏ជះឥទ្ធិពលមកដល់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងរវាងប្រមាណជាង១ទសវត្សមកនេះ។ តែសូមបញ្ជាក់ថាឥទ្ធិពលនោះមិនធ្លាក់មកដល់ទម្លាប់ដែលខ្មែរធ្វើនៅតាមផ្ទះម្តងម្កាលឡើយ ដ្បិតខ្មែរក៏មានប្រពៃណីបុកល្ហុងរបៀបខ្លួនដែរ។ ដែលខ្ញុំចាត់ទុកថាជាឥទ្ធិពលនេះ គឺថាពីមុនមកមិនដែលមានគេលក់បុកល្ហុងនៅតៀមតាមផ្លូវឬនៅភោជនីយដ្ឋានឡើយ ទើបតែនៅសម័យនេះទេដែលឃើញមាន ហើយមាននោះគឺចម្លងតាមសៀមត្រង់ៗតែម្តង។

ខ្ញុំសូមជូនឧទាហរណ៍បុកល្ហុងមួយដែលគេធ្វើលក់នៅតាមជនបទស្ទើរតែដាច់ស្រយាល គឺថាខ្ញុំមិនទាំងយកឧទាហរណ៍នៅទីក្រុងផង ដើម្បីឲ្យឃើញថាឥទ្ធិពលនោះដល់ត្រឹមណាបើនិយាយពីបុកល្ហុងដែលគេលក់បម្រើភ្ញៀវ។ មើលតែរូបលេខ១ទៅឃើញហើយថាគ្រឿងគ្រៅដែលយកមកប្រើនោះសុទ្ធតែទិញស្រាប់ ហើយពុំមែនជាគ្រឿងដែលអ្នកនៅជនបទអង្គរដូចជានៅទីនេះប្រើប្រាស់ញឹកញាប់ឡើយ។ យើងឃើញថាមានទឹកប៉េងប៉ោះ, កាពិ, បង្គាក្រៀម ។ល។ នៅរូបលេខ២ គេទើបនឹងបុក សណ្តែកដីជាមួយទឹកប៉េងប៉ោះ ហើយទើបគេយកល្ហុងដែលសាប់ស្រាប់មកបុកតិចៗជាមួយ (រូប លេខ៣) ។ ឯក្រូចឆ្មារក៏ប្រើច្រើនដូចសៀមដែរ (រូបលេខ៤)។ ប៉ុន្តែចំណុចមួយដែលលាវឬសៀមមិនដែលប្រើគឺនៅត្រង់ខ្មែរប្រើជីរ។ ក្នុងរូបលេខ៥ យើងឃើញមានជីរនាងវងនិងជីរយួន (តំបន់ខ្លះហៅថាជីររណា)។

រូបលេខ១

រូបលេខ២

រូបលេខ៣

រូបលេខ៥

រូបលេខ៤

ឧទាហរណ៍ទី២ គឺបុកល្ហុងដែលគេធ្វើនៅផ្ទះទទួលទានជាធម្មតាមិនមែនសម្រាប់លក់ឡើយ។ នេះគ្រាន់តែជារបៀបធ្វើម្យ៉ាង ព្រោះបុកល្ហុងរបៀបខ្មែរក៏មានច្រើនសណ្ឋានដែរ តែខ្ញុំយកមកឧទាហរណ៍មួយនេះដើម្បីបង្ហាញថា ជាគោលធំៗបុកល្ហុងខ្មែរនៅតាមផ្ទះគឺធ្វើតាមរបៀបខ្មែរសុទ្ធសាធ។ នៅរូប លេខ៦-៧ គេយកផ្លែល្ហុងមកចិតសម្បកចេញដើម្បីឈូសឲ្យចេញជាសរសៃ។ មានវត្ថុពីរដែលគេយកទៅអាំង មួយគឺប្រហុកសាច់ដែលគេខ្ចប់នឹងស្លឹកចេក មួយទៀតគឺត្រីផ្ទក់មួយទាំងមូល (រូបលេខ៨-១០)។ ដោយសាររដូវនោះគ្មានក្តឹបអំពិល គេក៏យកផ្លែអំពិលខ្ចីមកចិតសម្បកហើយឆ្កឹះគ្រាប់ចេញដើម្បីធ្វើជាម្ជូរ (រូបលេខ១១-១២)។ នៅរូបលេខ១៣ គ្រឿងដែលបុកដំបូងនោះមានខ្ទឹមស, អំបិល, ម្ទេសម្សៅស៊ុប។ បន្ទាប់មកទើបគេយកអំពិលមកបុកជាមួយ (រូបលេខ១៤)។ ត្រីដែលអាំងឆ្អិនហើយ គេយកស្បែកចេញ ហើយពុំតែប៉ុណ្ណោះគេដកឆ្អឹកតូចធំចេញឲ្យអស់ ហើយបេះជាសាច់ដុំៗផង (រូបលេខ១៥) ទើបគេយក ប្រហុកចេញពីភ្លើង (រូបលេខ១៦) មកបុកលាយជាមួយសាច់ត្រីអំបាញ់មិញ (រូបលេខ១៧)។ គេដាក់ល្ហុងជាក្រោយបង្អស់នៅក្នុងត្បាល់នោះដោយមានថែមស្ករបន្តិច (រូបលេខ១៨)។ រីឯបន្លែវិញ គេមិនចាត់ទុកថាគ្រាន់តែជាគ្រឿងផ្ទាប់បន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះទេ តែគឺជាអន្លក់យ៉ាងសំខាន់ ដ្បិតមានទំហំពេញមួយចានតែឯង។ ក្នុងនោះឃើញមានសណ្តែកកួរ, ត្រួយស្មាច់ និងស្លឹកកន្ទួត (រូបលេខ១៩)។ នៅពេលដាក់ចានមិននឹងទទួលទាន គេមានថែសណ្តែកដីលីងលើនោះ (រូបលេខ២០)។

រូបលេខ៦

រូបលេខ៧

រូបលេខ៨

រូបលេខ៩

រូបលេខ១០

រូបលេខ១១

រូបលេខ១២

រូបលេខ១៣

រូបលេខ១៤

រូបលេខ១៥

រូបលេខ១៦

រូបលេខ១៧

រូបលេខ១៨

រូបលេខ១៩

រូបលេខ២០

ឧទាហរណ៍បុកល្ហុងនៅស្រុកខ្មែរពីរយ៉ាងដែលទើបនឹងឃើញមកនេះបង្ហាញថា ខ្មែរបែកគំនិតធ្វើបុកល្ហុងលក់ដោយស្ទើរតែធ្វើតាមគេទាំងស្រុង តែបើមិនលក់មិនដូរអ្វីទេ ហើយទទួលទានយកឆ្ងាញ់មាត់នៅផ្ទះវិញ គឺបុកល្ហុងខ្មែរខុសពីបុកល្ហុងលាវនឹងសៀមទាំងស្រុង។

តទៅនេះជាការសង្កេតខ្លីមួយ។ អ្នកដែលមានមធ្យោបាយមើលឬរកឯកសារតាមបណ្តាញអ៊ីនធឺណេត ជាពិសេសវីដេអូក្នុង YouTube អាចឃើញគេធ្វើតាមរបៀបផ្សេងៗ មានរបៀប ខ្មែរ, របៀបសៀម, របៀប លាវ។ ក្នុងរបៀបសាសន៍ពីរខាងក្រោយនេះ ខ្ញុំគ្មានចាប់អារម្មណ៍អ្វីជាពិសេសទេ ព្រោះខ្ញុំយល់ថាគេធ្វើតាមរបៀបដែលគេមានជាទម្លាប់រៀងមកជាធម្មតា។ សេចក្តីសង្កេតរបស់ខ្ញុំគឺនៅលើវីដេអូខ្មែរ។ វីដេអូដែលខ្ញុំឃើញទាំងអម្បាលម៉ានច្រើនតែធ្វើឡើងដោយខ្មែរដែលនៅបរទេសដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិកជាដើម ជាពិសេសច្រើនតែធ្វើដោយយុវជន។ បុកល្ហុងដែលបង្ហាញនោះ ជាគោលគ្មានអ្វីខុសគ្នាពី សុមតាំសៀមឡើយ។ សូមអ្នកអានកុំយល់ថាខ្ញុំនិយាយនេះក្នុងគំនិតពេបជ្រាយឬរិះគន់អ្វីទាំងអស់ ផ្ទុយទៅវិញទេ គឺខ្ញុំសរសើរដល់យុវជនប្រុសស្រីដែលខំបង្ហាញរបៀបធ្វើតាម YouTube ក្នុងបំណងឲ្យអ្នកឯទៀតចងចាំរបៀបធ្វើ គ្រាន់តែយល់ច្រឡំដោយសារខ្លួនធំដឹងក្តីនៅស្រុកក្រៅ ហើយស្មានថានោះហើយជាបែបខ្មែរ។